Het ontwerp van een Lokaal Mobiliteitscontract in Sint-Gillis (LMC): de bewoners als centrale prioriteit! Na een diepgaande analyse van de moeilijkheden ondervonden door inwoners van Sint-Gillis op het vlak van mobiliteit en levenskwaliteit, heeft het College een ontwerpprogramma uitgewerkt dat nu word voorgelegd aan de inwoners, voor inspraak, participatie en overleg.

Het doel is om bepaalde belangrijke verkeersassen herin te richten met als doel het kanaliseren van het doorgaande verkeer dat de woonwijken van Sint-Gillis gebruikt om het gewest te doorkruisen. Dat is het geval bij de Bareel van Sint-Gillis en de Parklaan (de verbinding tussen Vorst en Sint-Gillis). Tegen 2024-25 zullen deze een volledige metamorfose ondergaan om het doorgaand verkeer te verminderen, de veiligheid en de voorzieningen voor voetgangers en fietsers te verbeteren, het autoverkeer beter leesbaar te maken, het gebruik van het openbaar vervoer te vergemakkelijken en te voorzien in groene ruimten van hoge kwaliteit. Dit alles dankzij projecten gesteund door het Gewest, dat via de budgetten voor Brussel Mobiliteit en de stadsvernieuwingscontracten (SVC 4 Koningslaan) de renovatie mogelijk maakt van twee verkeersassen, waaronder de Bareel, die bijzonder grote veiligheidsproblemen opleverden voor alle gebruikers.  Een openbaar onderzoek rond deze twee ontwerpen is gepland tot 23 oktober.

Tijdens de raadpleging zullen ook lokaal richtingsveranderingen worden voorgesteld, die passen binnen de logica om buurten autoluw te maken en het leven van bewoners te verbeteren zonder hun mobiliteit te belemmeren, ongeacht hun manier van zich verplaatsen. Daarnaast zullen heel wat schoolomgevingen worden heringericht om ze veiliger te maken voor kinderen. De gemeenten Sint-Gillis en Vorst verkrijgen van het Gewest 4 miljoen euro voor de uitvoering van het Lokaal Mobiliteitscontract.

Het College van Sint-Gillis wilde voorrang geven aan het leven in de wijken, daarbij rekening houdend met hun functies en het economische en sociale leven dat een goed doordachte toegang vereist voor auto’s en bedrijfsvoertuigen. Deze zijn immers onmisbaar voor een zeker aantal gezinnen en beroepen, maar ook voor veel mensen die zelf geen wagen bezitten maar er wel afhankelijk van zijn: mensen met beperkte mobiliteit, thuisleveringen, de bouwberoepen, de hulpdiensten, enz. Maar het was essentieel om bepaalde verkeersassen autoluw te maken (deze waren echte doorgangswegen geworden in wijken die bestaan uit kleine en dichtbevolkte straten) en de openbare ruimte in eer te herstellen.

Bij de uitvoering wenst het College van Sint-Gillis eerst alle bewoners uitgebreid te raadplegen. De fase van presentatie en participatie zal dus gaan om een uitvoering in overleg met de inwoners. Zo zal niemand voor verrassingen komen te staan, en zullen er niet in alle haast voorlopige herinrichtingen plaatsvinden. Zodra deze raadplegingsfase is afgerond, zal de implementatie gefaseerd plaatsvinden. Het gaat om eenmalige interventies die niet bedoeld zijn om alles radicaal overhoop te halen, maar die wel het leven van de bewoners concreet zal verbeteren vanaf 2024. Dit beleid is een voortzetting van wat het College van Sint-Gillis al enkele jaren doet (het autovrij maken van het Voorplein, het autovrij maken van het Marie Jansonplein, het autoluw maken van de Savoiestraat, de aanleg van fietspaden en -straten, zones 30, ontmoetingszones, speelstraten, schoolstraten …)

Bovendien wordt het Van Meenenplein sinds de zomer van 2023 autovrij gemaakt en komen er ter compensatie parkeerplaatsen vrij vóór de gevangenis van Sint-Gillis.

Ook de MIVB draagt bij aan deze grote investeringen door de volledige renovatie, middels een Avanti-budget, van de Morisstraat, zijnde een cruciaal stuk van lijn 81 (die vooral wordt gebruikt door buurtbewoners) en van lijn 97. Wat dit betreft, steunt het College de MIVB en haar wens om snel moderner materieel in te zetten om de trajecten voor de reizigers te vergemakkelijken op een lijn die een rol speelt in de verbinding tussen het hoger en lager gelegen deel van de gemeente.

Tot slot wilden de burgemeester en de leden van het College dat rekening werd gehouden met de sociale dimensie van de mobiliteit. Een gemeentelijk budget van 500.000 euro zal worden vrijgemaakt voor een pakket “Sociale Mobiliteit”. Het gaat onder meer om subsidies voor de aankoop van fietsen en elektrische fietsen in het kader van een programma van sociaal-professionele inschakeling met het OCMW en inschakelingsinstanties, steun voor werkzoekenden bij het halen van een professioneel rijbewijs, de aankoop van twee elektrische bussen voor ouderen en PBM’s, en het permanent maken van een fietsleveringsdienst voor bedrijven in Sint-Gillis.

Ook al hebben we het zo eenvoudig mogelijk gemaakt, een circulatieplan lezen is nooit een makkelijke taak. Om de reeds publiceerde kaart te verduidelijken, vinden jullie hieronder in tekstvorm de belangrijkste voorgestelde wijzingen. Zoals reeds uitgelegd, maar we vinden het belangrijk om dit te benadrukken, gaat het om maatregelen die nu worden ter consultatie. Wijk per wijk, voor alle bewoners. Na de consultatieronde zullen de maatregelen uiteraard niet allemaal tegelijkertijd ingevoerd worden. Ze worden gefaseerd en met tests ingevoerd.

Enkele grotere projecten (Park, Bareel en Moris) hebben een vergunningsaanvraag nodig. Deze zijn of werden ingediend door het Gewest. Deze projecten zijn of werden ook onderwerp geweest van een openbaar onderzoek zoals de procedure het vereist, met telkens specifieke presentaties.

Voorstel van heraanleg van de Parklaan in het kader van het SVO 4 Koningslaan:

In akkoord met het College van de gemeente Vorst:

• Een éénrichtingslaan voor het autoverkeer op de Parklaan, in richting van Vorst tussen de Bareel en de Wipstraat en een eigen bedding voor het OV in richting van Bareel
• De mogelijkheid om een U-bocht te maken ten hoogte van het kruispunt Wip/Bosniestraat
• Een afslag naar rechts op de Parklaan vanuit Alfred Cluysenaar
• Verandering van richting op de Gisbert Combazstraat wegens de draaiing van zwaargeladen voertuigen en de toegang van de vuilniswagens van Brussel Netheid
• De aanleg van een afgescheiden fietspad in de afdaling (richting Vorst) en van een fietsstraat in de beklimming (richting Bareel)

Naast deze richtingswijzigingen, zal de Parklaan volledig van gevel tot gevel heraangelegd worden in het kader van het stadsvernieuwingscontract (SVC 4) Koningslaan. Het wordt een voorbeeldproject voor het Gewest op vlak van doorlaatbaarheid van de bodem, vergroening en waterbeheer:

• Tussen de Wipstraat en de Fortstraat worden de voetpaden verbreed. De parkeerplaatsen blijven, maar in een kleiner aantal, zodat er nieuwe bomen geplant kunnen worden langs de voetpaden van de Parklaan
• We gaan van het huidige aantal van 59 bomen vaan 106 bomen na de heraanleg, met bovendien ook regentuinen en bloemenvelden
• De halte Combaz wordt verplaatst en heraangelegd tussen de Fort-, de Gisbert Combaz-en de Alfred Cluysenaarstraat. Op dit stuk zal de parkeerstrook geschrapt worden
• Het kruispunt Combaz/Cluysenaar/Bosnie/Clémentine zal deels vergroend worden en uitgerust worden met zebrapaden. Er komt een doorgang, zoals momenteel in de centrale berm, om het verkeerd van de Gisbert Combaz- en Bosniestraat richting de Clémentinelaan toe te laten
• De minder dense bebouwing met privégarages langs de even kant, tussen de Clémentine- en de Villalaan, laat toe om de parkeerstrokken volledig weg te halen in het voordeel van vergroening en een afgescheiden fietspad
• Openbaar onderzoek tot 23 oktober. De aanpassingen zijn voorzien voor 2024-2025 (hiervoor zal er nog gewerkt worden aan de nutsvoorzieningen).

Voorstel van heraanleg van de Bareel – Project BM en MIVB:

De Bareel van Sint-Gillis, een kruispunt met zeven toegangen, wordt beschouwd als één van de meest chaotische verkeerspunten van het Gewest. De Bareel was daarnaast ook een prioritair zwart punt in de diagnostiek van het Lokaal Mobiliteitscontract en zal dus volledig herzien worden net zoals de Parklaan.

De trams 81 en 97 zullen een rechter traject volgen, dwars door het toekomstig centraal eiland, zonder errond te moeten draaien. De bochten die de trams nu moeten nemen zorgen ervoor dat de sporen en de wissels veel sneller verslijten.

De toekomstige trajecten zullen dus veel rechter lopen en dit probleem verminderen. De Waterdraagster zal licht verschoven worden van haar huidige locatie om de tram door te laten, maar zal op het centraal eiland blijven. Dit eiland zal trouwens groter worden om zo automobilisten zoveel mogelijk te ontraden in meerdere banen te rijden, zoals vandaag het geval is. Er zal een fietspad zijn en één rijvak voor auto’s. De tram zal prioriteit krijgen. De Bareel zal bovendien omgevormd worden tot een rondpunt.

Om het verkeer vlotter te laten lopen, zullen drie van de toegangen/uitgangen overgaan naar een éénrichtingsstraat (Waterloosesteenweg, Parklaan en Munthofstraat)

• De flessenhals Park in de richting van de Bareel (enkel bestemd voor het openbaar vervoer en fietsers) zal een eigen bedding toelaten voor de tram/bus en zo de gemiddelde snelheid van het openbaar vervoer gevoelig verbeteren.
• De verplaatsing van de halte ‘Bareel’ naar de Dejaerlaan voor de trams (97, 81) en naar de Munthofstraat en Waterloosesteenweg voor de bus (52, Noctis en TEC) zorgen voor meer veiligheid en betere toegankelijkheid voor de voetgangers.
• Een éénrichtingsbaanvak op de Bareel om de veiligheid van alle weggebruikers te verbeteren
• Een verbreding van de voetpaden om het comfort van de voetgangers te verhogen
• Een aanpassing van de verkeersrichting: enkel de bus en fietsers mogen tegen de richting op de Waterloosesteenweg richting Bareel en op de Munthofstraat vanaf de Bareel
• Verplaatsing van de Waterdraagster, richting de as van de Waterloosesteenweg
• Op de Bareel en de wegdelen die eropuit komen gaan we van 9 naar 13 bomen

Voorstel van heraanleg van de Waterloosesteenweg:

• Wordt eenrichting in de afdalende zin voor de auto’s, tussen de Bareel en de Hallepoort, met uitzondering voor de bus tussen het Voorplein en de Bareel
• Wordt eenrichting tussen de Voorplein en de Hallepoort, zodat er in het algemeen meer ruimte vrijkomt, en meer specifiek ook voor fietsers
• Een extra halte voor De Lijn

Voorstel van heraanleg van de Munthofstraat:

• Wordt eenrichting in de stijgende zin voor auto’s tussen de Overwininingsstraat en de Bareel, met uitzondering voor de bus tussen Bareel en de Overwinningsstraat
• Wordt éénrichting naar de kleine ring toe tussen de Overwinningsstraat en de Berckmansstraat
• Een extra halte voor De Lijn

Voorstel van heraanleg van de Tamine- en de Roemeniëstraat:

De schrapping van het busverkeer op deze as en het behoud van het tweerichtingsverkeer.

Voorstel van heraanleg van de Engeland- en Ruslandstraat:

• In een eerste fase: aanpassing van de lokale busroute, die nu langs de Engelandstraat loopt, via de Ruslandstraat
• Verandering van de richting van het wegverkeer in de Engelandstraat tussen de Fonsnylaan en de Ruslandstraat
• In een tweede fase en gelinkt aan het project voor de heraanleg van de Fonsnylaan: een lokale busroute via de kleine ring door hier een buslaan te creëren

Voorstel van verkeersluwe schoolomgevingen:

Op basis van de haalbaarheid (in bijlage kan u de criteria zien om een ontmoetingsruimte aan te leggen), het wegprofiel, de beschikbare middelen en de kosten voor de uitvoering, zijn aanpassingen van het type schoolvoorplein en/of ontmoetingsruimte voorzien voor volgende wegdelen:

• Léonie La Fontaineschool en zwembad: Wipstraat tussen Sterckx en Fort
• Ulenspiegelschool: Féronstraat tussen Claes en Zweden
• St Marieschool: Féronstraat tussen Holland en Engeland
• 4 Saisons-school: Vorstesteenweg tussen Verhaegen en Denemarken
• JJ Michelschool: Bordeauxstraat tussen Schotland en Lausanne
• Peter Panschool: Retoricastraat tussen Munthof en Lycéum
• Parvisschool: Coenenstraat tussen Munthof en Waterloo
• LIRL: Stenenkruisstraat tussen Bordeaux en Dumontplein
• Institut St Luc: Ierlandstraat tussen Wilmotte en Moris
• School De Bron: Bronstraat tussen Charleroi en Capouillet
• Marie Jansoncrèche: Bronstraat tussen Schotland en Loixplein
• Sint-Gillisschool + A. Eylenbosch crèche: Bernierstraat tussen Schietbaan en Verhaegen
• Jourdancrèche: W. Tellstraat tussen Verhaegen en Dethy
• Isabelle Blumecrèche: Engelandstraat tussen Féron en de Mérode
• Adèle Hauwelcrèche: Vlogaertstraat
• Ecamcrèche: Schietbaanstraat
• Willy Peerscrèche, Vorstesteenweg tussen Defnet en Combaz(plein)

Voorstel van éénrichtingsverkeer:

• Alphonse Demeurstraat tussen Dejaer en Waterloo en tussen Alsemberg en Van Meenenplein (in de richting van Waterloo)
• Emile Féronstraat tussen Zweden en Claes richting Vorst
• de Mérodestraat tussen Verhaegen en Koning richting Vorst
• Lyceumstraat tussen Waterloo en Morichar
• Morisstraat tussen Waterloo en Ierland (richting Ierland, MIVB-project)
• Bréartstraat vanaf Diderich en Lombardië naar Lambeaux

Voorstel van verandering van de éénrichting:

• Bosquetstraat tussen Jaspar en Jourdan
• Vanderschrickstraat (tussen Volders en Waterloo) en heraanleg van dit stuk naar een ontmoetingsruimte naar het model van de Lissabonstraat
• Retoricastraat
• Studentenstraat
• Emile Féronstraat tussen Verhaegen en Koning

Voorstel van voetgangerszones:

• Bovenaan het Bethlehemplein tussen de Dethystraat en de Vorstsesteenweg
• Fortstraat tussen Andenne en Vesting, en onder voorbehoud van een oplossing voor de toegankelijkheid voor politiewagens en de feedback na de ervaringen deze zomer (autovrij gedurende een maand van donderdag tot zondag): het stuk tussen de Kerkstraat en Andennestraat
• Alphonse Demeurstraat tussen Diderich en Dejaer

Voorstel van woonerven:

• Wegversmalling in de G. Defnetstraat en woonerf tussen Crickx en kruising met Vorstsesteenweg
• Vanderschrick tussen Volders en Kerkstraat
• Vanderschrik tussen Volders en Waterloosesteenweg voor de huizen Blérot
• Belgradostraat (Maison des Cultures)
• Boven- en onderaan het Moricharplein
• Villalaan tussen Garibaldi en Alsemberg
• Joseph Claesstraat tussen féron en Vorstsesteenweg

Voorstel van fietsinfrastructuur:

• De aanleg van gemarkeerde fietspaden: Clémentinestraat en Villalaan (tot aan het rondpunt met de Kemmelberglaan) in overleg met Vorst
  
• de Mérodestraat
• Ducpétiauxlaan
• Schrappen van twee parkeerplaatsen bovenaan de Overwinningsstraat om het tweerichtingsverkeer te herorganiseren en fietsers toe te laten om gemakkelijker de Charleroisesteenweg te betreden

Voorstel van de voorziene heraanleg van wegen en pleinen:

• Morisstraat: zwart punt voor de trams 81 en 97. De Morisstraat zal van gevel tot gevel heraangelegd worden (budget Avanti) en vergroend worden, met de creatie van een voorplein voor de St Jean Baptiste. 21 parkeerplaatsen worden verwijderd om bredere voetpaden te maken, veilige en toegankelijke tramhaltes te maken en te vermijden dat de trams geblokkeerd worden. Openbaar onderzoek nu gedaan, werken voorzien in 2025.
  
• De Claes- en Féronstraat: deze straten zullen heraangelegd worden in het kader van de duurzaam wijkcontract Zuidwijk
• Het Van Meenenplein en de Demeurlaan: heraanleg van het Van Meenenplein en een deel van de Demeurlaan. Participatie in de herfst van 2023 en een vergunningsaanvraag zal ingediend worden met openbaar onderzoek eind 2023/begin 2024. De voetgangerszone op het Van Meenenplein (het deel waar nu op maandag de markt plaatsvindt, die overigens zal blijven) is sinds juni realiteit, terwijl de heraanleg zelf voorzien is voor 2025. Parkeerplaatsen gecompenseerd werden voor de gevangenis van Sint-Gillis.